پارچه های دورة مغول براساس نسخة خطی«المُرشد فی الحساب»

نویسندگان

محمدباقر وثوقی

محمدحسین سلیمانی

چکیده

یکی از مهم ترین دستاوردهای دورۀ مغولان، تسهیل در امر تبادل تجربیّات مختلف ملت ها و در نتیجه رشد و توسعۀ برخی از فنون و علومی بود که مورد علاقه و توجّه پادشاهان آن سلسله قرار داشت، صنعت «نسّاجی و پارچه­بافی»دردورۀمغول نیزاز این امر مستثنی نبود و شواهد و مدارک تاریخی نشان می دهد که تبادل انواع پارچه ها و منسوجات بین ایران و چین در دورۀ مغول افزایش یافته و علاوه بر آن، تجربیّات فنّی «پارچه­بافی» ایران و چین نیز در این دوره به­خوبی ردّ­و­بدل شده که از این میان سهم ایران در این تبادلات بسیار      قابل­ملاحظه است. فنون پارچه­بافی ایرانی در دورۀ مغول توسعه یافته و صادرات انواع منسوجات ایرانی به چین در این دوره سهم قابل­توجهی در مبادلات دو کشور ایفا می نمود. با همۀ اهمیتی که صنعت نساجی در این دوره دارد، هنوز مطالعه­ای بایسته در این مورد به انجام نرسیده که یکی از دلایل آن کمبود اطلاعات در منابع تاریخی است، بر این اساس شناسایی و معرفی این گونه مراجع و منابع می تواند کمک موثری در تداوم مطالعات مرتبط با صنایع دورة مغول باشد، در این مقاله سعی شده تا یکی از منابع مهم دورۀ ایلخانان معرفی شده و اسامی پارچه­های مختلف آن دوره با تکیه بر دیگر متون تاریخی عصر شناسایی شود. اساس این مقاله بر نسخۀ خطی«­المرشد فی الحساب» استوار بوده ودر دو بخش تنظیم شده است، که در بخش نخست، نسخۀ خطی«­المرشد فی الحساب­»وویژگی های نسخه­شناسی آنمعرّفیشدهودربخشدوّماسامیپارچه­های موجود در این نسخه با بهره­گیری از دیگر متون تاریخی قرائت و به شناسایی آن ها پرداخته شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پارچه‌های دورة مغول براساس نسخة خطی«المُرشد فی الحساب»

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دورۀ مغولان، تسهیل در امر تبادل تجربیّات مختلف ملت‌ها و در نتیجه رشد و توسعۀ برخی از فنون و علومی بود که مورد علاقه و توجّه پادشاهان آن سلسله قرار داشت، صنعت «نسّاجی و پارچه­بافی»دردورۀمغول نیزاز این امر مستثنی نبود و شواهد و مدارک تاریخی نشان می‌دهد که تبادل انواع پارچه‌ها و منسوجات بین ایران و چین در دورۀ مغول افزایش یافته و علاوه بر آن، تجربیّات فنّی «پارچه­بافی» ایران ...

متن کامل

اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول بر اساس نسخه خطی «المرشد فی الحساب»

یکی از مهم‌ترین دگرگونی‌های به وجود آمده در دورۀ مغولان به وجود آمدن اصطلاحات و عبارات جدید اداری و دیوانی بود، که نتیجه ادغام تجربیات اداری مغولان، ایرانیان، چینیان و ترکان در این دوره است. اگرچه دربارۀ اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول تحقیقات و تتبّعات قابل توجهی به عمل آمده است، امّا با توجه به عدم شناسایی کامل منابع و مراجع تاریخی و ادبی این دوره، این پژوهش‌ها نتایج بایسته­ای را در بر نداشته و لازم ...

متن کامل

اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول بر اساس نسخه خطی «المرشد فی الحساب»

یکی از مهم ترین دگرگونی های به وجود آمده در دورۀ مغولان به وجود آمدن اصطلاحات و عبارات جدید اداری و دیوانی بود، که نتیجه ادغام تجربیات اداری مغولان، ایرانیان، چینیان و ترکان در این دوره است. اگرچه دربارۀ اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول تحقیقات و تتبّعات قابل توجهی به عمل آمده است، امّا با توجه به عدم شناسایی کامل منابع و مراجع تاریخی و ادبی این دوره، این پژوهش ها نتایج بایسته­ای را در بر نداشته و لازم ...

متن کامل

سازمان اداره استیفا و نظام مالیاتی ایران در عهد ایلخانان بر اساس کتاب المرشد فی الحساب

از جمله منابعی که معمولاً در مطالعات تاریخی کمتر به آنها توجه می‌شود، متون آموزشی هستند که با هدف راهنمایی متصدیان و شاغلان دیوان‌های مختلف نگاشته می‌شدند. شناسایی و بهرهوری از این دست منابع، می‌تواند در شناخت تاریخ اقتصادی و اداری بسیار راهگشا باشند. المرشد فی الحساب، به زبان فارسی، نوشتۀ حسن بن علی قاسانی (کاشانی)، یکی از نمونه‌های متون آموزشی فنّ استیفا یا حسابداری دیوانی، در دور، ایلخانی نگاش...

متن کامل

تعیین مقدار جریب در دورة تیموری برپایة نسخة خطی مختصر در قواعد علم حساب و مساحت

مالیات ارضی یکی از مهمّ‌ترین اقسام مالیات و از اصلی‌ترین منابع درآمد حکومت‌های ایران در سده‌های میانه بوده‌است؛ به همین دلیل دیوانیان اهتمام ویژه به مساحی اراضی زیر کشت داشته‌اند. باتوجّه‌به اینکه شناخت آحاد پیمایش و اندازه‌گیری سطوح و مساحت می‌تواند شناخت ما را از وضعیت امور دیوانی و مملکت‌داری هر دوره افزایش دهد، پژوهش حاضر بر آن است که در ابتدا نسخة خطی مختصر در قواعد علم حساب و مساحت را که رس...

متن کامل

رسالة فی الحساب رساله‌ای در حساب الفرائض از حسن المکی منسوب به علامه حلی

یکی از پیوندهای ریاضیات با فقه، «حساب الفرائض» است. این موضوع عمدتاً در کتاب‌های مفصل فقهی و در بخش «کتاب الفرائض» یا «کتاب المیراث» می‌آید؛ اما تک‌نگاری‌هایی نیز در این زمینه تألیف شده است. هدف از این مقاله تحقیق و برررسی یکی از این تک‌نگاری‌هاست. این تک‌نگاری رساله‌ای منسوب به علامۀ حلی و با موضوع حساب الفرائض است. این انتساب مبتنی بر تصریح کاتب در ابتدای نسخۀ مذکور است. در این مقاله این انتسا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای علوم تاریخی

ناشر: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

ISSN 2288ـ1026

دوره 5

شماره 1 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023